अन्नातून शरीराला जी पोषकतत्त्वे मिळतात त्यात खनिजे तसेच जीवनसत्त्वे (Vitamins) यांचा समावेश होतो, म्हणजेच जीवनसत्त्वे हे असे पोषण असते जे तुम्हाला निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. साधारणपणे, सर्व जीवनसत्त्वे संतुलित आहाराने पुरवली जाऊ शकतात. शरीर निरोगी ठेवण्यासाठी प्रत्येक व्हिटॅमिनचे वेगवेगळे कार्य असते आणि जर कोणत्याही जीवनसत्त्वाची कमतरता असेल तर त्याच्याशी संबंधित आरोग्य समस्या होण्याची शक्यता वाढते.
जरी जीवनसत्त्वे पदार्थांमध्ये नैसर्गिकरित्या आढळतात, परंतु कधीकधी त्यांची कमतरता असते तेव्हा त्यांच्या जागी सप्लिमेंट्स आणि गोळ्या इत्यादी घेता येतात. मात्र, त्याच्या फायद्यांसोबतच दुष्परिणामही होऊ शकतात, त्यामुळे तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा. सध्या कोणते जीवनसत्व कोणते कार्य केले जाते ते जाणून घेऊया.
13 प्रकारचे आवश्यक जीवनसत्त्वे
शरीराची विविध कार्ये चालवण्यासाठी सुमारे 13 प्रकारच्या आवश्यक जीवनसत्त्वांची आवश्यकता असते. व्हिटॅमिन ए, बी (बी6, बी12, थायमिन- बी1, रिबोफ्लेविन-बी2, नियासिन-बी3, पॅथोजेनिक ऍसिड-बी5, बायोटिन-बी7, फोलेट-बी9), व्हिटॅमिन सी, डी, ई, के. कोणते जीवनसत्व कशासाठी आवश्यक आहे ते जाणून घेऊया.
व्हिटॅमिन ए
व्हिटॅमिन ए चांगली दृष्टी राखण्यासाठी आणि दात, हाडे, स्नायू आणि त्वचेच्या मऊ उतींसाठी खूप महत्वाचे आहे.
व्हिटॅमिन बी 6
व्हिटॅमिन B6 शरीरातील लाल रक्तपेशींच्या निर्मितीमध्ये आणि मेंदूची योग्य कार्ये राखण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते.
व्हिटॅमिन बी 12
हे जीवनसत्व तुमच्या मध्यवर्ती मज्जासंस्थेच्या सुरळीत कार्यासाठी खूप महत्वाचे आहे आणि चयापचय आणि लाल रक्तपेशींच्या निर्मितीला बळकट करण्यासाठी B12 देखील आवश्यक आहे.
व्हिटॅमिन सी
शरीरातील जखमा भरून काढण्यासाठी, दात मजबूत ठेवण्यासाठी आणि त्वचेसाठी व्हिटॅमिन सी खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय, ते रोगप्रतिकार शक्ती मजबूत करते, ज्यामुळे पुन्हा पुन्हा आजारी पडण्याची शक्यता नसते.
व्हिटॅमिन डी
व्हिटॅमिन डी हाडे मजबूत करण्यासाठी खूप महत्वाचे आहे, कारण ते कॅल्शियम शोषण्यास मदत करते, ज्यामुळे तुमची हाडे आणि दात मजबूत होतात.
व्हिटॅमिन ई
चरबीमध्ये विरघळणारे व्हिटॅमिन ई शरीरात ऊर्जा टिकवून ठेवण्यास आणि अवयवांचे कार्य सुरळीत करण्यास मदत करते.
व्हिटॅमिन के
शरीरातील व्हिटॅमिन के च्या गरजेबद्दल सांगायचे तर, कोणत्याही इजा झाल्यास ते रक्त गोठण्यास मदत करते. त्याची कमतरता असल्यास रक्तस्त्राव थांबत नाही.
व्हिटॅमिन बी 1 म्हणजेच थायमिन
शरीराला अन्नातून जे काही कार्बोहायड्रेट मिळतात ते ऊर्जेत रूपांतरित करण्यासाठी थायमिन म्हणजेच व्हिटॅमिन बी 1 ची गरज असते.
व्हिटॅमिन बी 2 म्हणजे रिबोफ्लेविन
शरीरातील लाल रक्तपेशींच्या निर्मितीसाठी व्हिटॅमिन 2 खूप महत्वाचे आहे. हे पचन आणि त्वचेसाठी देखील आवश्यक आहे.
नियासिन म्हणजेच व्हिटॅमिन बी 3
तुमच्या मज्जासंस्थेचे कार्य सुरळीत ठेवण्यासाठी आणि तुमची त्वचा निरोगी ठेवण्यासाठी व्हिटॅमिन B3 आवश्यक आहे.
पॅथोजेनिक ऍसिड म्हणजे B5
चयापचय वाढवण्यासाठी आणि संप्रेरक उत्पादन आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी राखण्यासाठी व्हिटॅमिन बी 5 आवश्यक आहे.
बायोटिन म्हणजेच B7
प्रथिने आणि कर्बोदकांमधे चयापचय आणि शरीरात संप्रेरक निर्मितीसाठी बायोटिन आणि B7 आवश्यक आहेत.
फोलेट म्हणजे B9
लाल रक्तपेशी आणि डीएनएच्या निर्मितीसाठी फोलेट हे अत्यावश्यक जीवनसत्व मानले जाते.